Kabinet moet vol aan de bak na stikstofuitspraken

De uitspraak van de Haagse rechtbank in de stikstofzaak die milieuorganisatie Greenpeace had aangespannen tegen de Staat en een recente uitspraak van de Raad van State betekenen dat het kabinet vol aan de bak moet om de uitstoot van stikstof te reduceren. Het kabinet zegt de rechterlijke uitspraken grondig te zullen bestuderen. Maar duidelijk is dat er snel stevige maatregelen nodig zijn om de stikstofuitstoot te reduceren. Anders kunnen bouwprojecten achteraf illegaal worden verklaard en kunnen veel nieuwe projecten waarschijnlijk niet doorgaan. TLN vreest dat nieuwe infraprojecten hierdoor nog meer vertraging gaan oplopen en dat misschien ook onderhouds- en renovatieprojecten in de knel komen. Het kabinet moet snel actie ondernemen. 

Voor maatregelen om de stikstofuitstoot te beperken zal vooral naar de landbouw worden gekeken, maar ook naar het verkeer. Het wegvervoer, de binnenvaart en de zeevaart zijn sectoren die zeker in beeld komen. Dit zal de in gang gezette transitie in de sector naar ‘zero emissie’ versterken. Hoewel elektrificatie van het vervoer vooral is ingezet vanwege het klimaat en de CO2-uitstoot, helpt dat direct bij de reductie van stikstof door het vervoer. De logistieke sector levert daarmee dus al een belangrijke bijdrage.

Dwangsom

Woensdag oordeelde de Haagse rechtbank dat de stikstofdoelen voor 2025 al niet worden gehaald en zonder extra maatregelen zou dat in 2030 ook het geval kunnen zijn. Worden de doelen in 2030 niet gehaald, dan krijgt de Staat een dwangsom van 10 miljoen euro opgelegd. Volgens de rechter moet de Staat hierbij prioriteit geven aan de kwetsbaarste Natura 2000-gebieden. Daar moet tot eind 2030 nog een reductie in de stikstofdepositie van 22 procent worden gehaald. Het is aan de politiek om te bepalen hoe de doelen worden gehaald. Maar daar moet wel direct mee worden begonnen, oordeelt de rechter, vanwege de spoedeisende milieubelangen. Een eventueel hoger beroep door de Staat zal daar niets aan veranderen.

Sectoren

De rechter stelt dat in 2022 twee derde van de stikstof die op Natura 2000-gebieden terechtkwam, afkomstig was van Nederlandse bronnen. Van die Nederlandse depositie kwam 79 procent van de landbouw (inclusief veeteelt), 10 procent van de mobiliteit (wegverkeer, zeescheepvaart en overig verkeer), 8 procent van de huishoudens, diensten en de bouw en 3 procent van de Nederlandse industrie.

Terugwerkende kracht

Vorige maand oordeelde de Raad van State nog dat bedrijven die een vergunning hebben voor het uitstoten van een bepaalde hoeveelheid stikstof bij het starten van een nieuw project een nieuwe vergunning aanvragen. Hierdoor kunnen bouwprojecten met terugwerkende kracht illegaal zijn geworden omdat ze zonder vergunning zitten. Naar aanleiding hiervan besloot het kabinet een ministeriële commissie in te stellen. Die moet de gevolgen van deze uitspraak in kaart brengen en maatregelen voorstellen.