Introductie CBAM

Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), oftewel koolstofcorrectie aan de Europese buitengrens, is door de EC geïntroduceerd als onderdeel van het streven naar een duurzame economie. Op dit moment moeten bedrijven in de EU zich houden aan strenge regels omtrent CO2-uitstoot, terwijl in sommige derde landen dit niet het geval is. Om eerlijke concurrentie daarnaast te stimuleren, wordt deze koolstofheffing ingezet. Het zou daardoor niet aantrekkelijker zijn om in een derde land te produceren.

Voor meer informatie kan je onder andere kijken op de website van de Europese Commissie. De Douane heeft eveneens informatie over de CBAM verstrekt.

De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) is tijdens de transitieperiode aangewezen als bevoegde autoriteit voor de handhaving van de rapportageverplichting. Houdt daarom de algemene informatiepagina van de NEa in de gaten en abonneer je hier op de nieuwsbrief van de NEa om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van CBAM.

Welke goederen vallen onder de CBAM?

Het CBAM zal in eerste instantie van toepassing zijn op een beperkt aantal goederensoorten, te weten: waterstof, ijzer en staal, elektriciteit, cement, meststoffen en aluminium. De volledige lijst met producten is hier te vinden.

Transitieperiode

In de transitieperiode (1 oktober 2023 – 31 december 2025) dient alleen te worden gerapporteerd over de uitstoot, te weten directe en ingebedde emissies. De rapportage vindt (online) plaats in een portal dat door de EC is ontwikkeld. In dit portal is terug te vinden welke informatie over de precieze emissiegegevens moet worden aangeleverd. De NEa verschaft hier meer informatie over het portal.

Elk kwartaal wordt er gerapporteerd: op uiterlijk 31 januari 2024 doe je de rapportage over Q4 van 2023 en uiterlijk op 30 april 2024 dient te worden gerapporteerd over Q1 van 2024.

De manier van rapportage wordt toegelicht in de bijlagen bij de Verordening en in de ‘Draft CBAM implementing regulation’ en ‘Annex’. Tijdens de overgangsperiode is met name art. 35 van de Verordening van belang voor de inhoud van de rapportage. Indien er geen CBAM-goederen zijn geïmporteerd, hoeft er geen rapportage te worden gedaan.

In de toekomst (vanaf 1 januari 2026) dient naast rapportage over de uitstoot ook voor de uitstoot te worden betaald middels de aankoop van certificaten. Rapportage vindt dan jaarlijks plaats en niet meer per kwartaal.

De Nederlandse Emissieautoriteit heeft tevens twee webpagina’s gewijd aan het CBAM tijdens de overgangsperiode en het CBAM na de overgangsperiode.

Wie is de CBAM declarant?

Conform de regelgeving dient de rapportage te worden ingediend door een (toegelaten) CBAM declarant. Hieraan zijn enkele voorwaarden verbonden. Van belang is dat de CBAM declarant of de importeur is (welke gevestigd moet zijn in de EU om een rapportage in te dienen) of de indirect vertegenwoordiger. Vanaf 1 januari 2026 dient de CBAM aangever ook daadwerkelijk te zijn geregistreerd als toegelaten CBAM declarant. De Douane zal dan controleren of de importeur en/of CBAM declarant is geregistreerd. Is deze dat niet, dan mogen de goederen niet worden geïmporteerd.

Voor een buiten de EU gevestigde klant ben je als indirect douanevertegenwoordiger automatisch verantwoordelijk voor CBAM-rapportage ten aanzien van de zendingen waar je de douaneaangifte voor hebt gedaan. Indien je voor een in de EU gevestigde klant optreedt als indirect vertegenwoordiger, maar je wilt niet de CBAM-verplichtingen op je nemen, dien je dit aan te geven aan je klant en daarnaast dien je je klant te wijzen op de verplichtingen uit de CBAM-regelgeving en te voorzien van informatie vanuit de Douane omtrent CBAM.

Let op dat het niet indienen van een rapport tot boetes kan leiden van EUR 10 tot EUR 50 per niet-gerapporteerde ton uitstoot ingebedde emissies die verder kunnen oplopen naar mate de overtreding langer dan zes maanden voortduurt.

Indien je optreedt als douane-expediteur, zorg dat je de informatie omtrent CBAM tot je neemt om een gedegen afweging te maken over het al dan niet optreden als geautoriseerde CBAM declarant.

CBAM Implementing Regulation

Tot halverwege juli 2023 was er de mogelijkheid feedback in te dienen op de ‘CBAM Implementing Regulation’ en de daarbij behorende ‘Annex’. CLECAT heeft feedback (met input van Fenex) ingediend en met name aandacht gevestigd op de minimale voorbereidingstijd voor het bedrijfsleven in de EU, maar ook voor alle betrokken partijen in derde landen. Voor de rapportage zijn namelijk gegevens nodig uit die landen, maar het is maar de vraag of deze landen er klaar voor zijn.

Daarnaast heeft CLECAT ook gepoogd duidelijk te maken dat de indirect vertegenwoordiger niet de verantwoordelijke partij zou moeten zijn voor CBAM en dat informatie moet worden ingewonnen bij de importeur.

Het is nog onduidelijk wat de EC daadwerkelijk zal doen met de feedback. Wel heeft de EC op een aantal, onder andere door CLECAT, gestelde vragen beantwoord in een Q&A.

De feedback van CLECAT is tevens via de bijlage te benaderen.

De Q&A’s van de Douane en de Europese Commissie hebben een update gekregen

De pagina veelgestelde vragen van de Douane heeft een update gekregen. De Douane gaat nader in op vragen rondom CBAM in verhouding tot de diverse douaneregelingen en er is een aparte sectie gewijd aan vertegenwoordiging. Ook de Europese Commissie heeft de FAQ CBAM wederom geüpdatet. In de FAQ worden in het groen de meest recente wijzigingen weergegeven. Het gaat hierbij onder andere over het gebruik van verschillende douanevertegenwoordigers voor de douaneaangifte versus de CBAM-aangifte.

De NEa verstrekt informatie over de manier waarop de CBAM-rapportageplicht wordt gehandhaafd in de overgangsperiode (tot 1 januari 2026)

In het wegingskader handhaving geeft de NEa aan hoe zij de CBAM-rapportageverplichting handhaaft gedurende de overgangsperiode en wat haar verwachtingen zijn van CBAM-aangevers wat het verkrijgen en controleren van actuele emissiegegevens betreft.

Werken met actuele emissiegegevens

In de eerste drie kwartaalrapportages mocht nog gebruik worden gemaakt van standaardwaarden. Vanaf het vierde rapport dat gaat over Q3 2024 moet met actuele emissiegegevens van de producent van de CBAM-goederen worden gewerkt. Alhoewel de NEa aangeeft te begrijpen dat het lastig is om actuele emissiegegevens te verstrekken, wordt wel van de CBAM-aangever verwacht dat deze zich inspant om emissiegegevens te verkrijgen en dat eventueel ook wordt aangegeven wat er is ondernomen om deze gegevens bij de importeur/producent op te vragen. De mate van inspanning die van CBAM-aangevers op dit punt wordt verwacht, hangt af van de hoeveelheid betrokken emissies. Als het om een relatief kleine hoeveelheid emissies gaat (< 250 ton CO2 per kwartaal) dan wordt van aangevers verwacht dat zij hun producent/leverancier informeren over CBAM en ze ervan proberen te overtuigen de nodige gegevens aan te leveren. Als het om relatief veel ingebedde emissies gaat (> 250 ton CO2 per kwartaal) dan verwacht de NEa dat je als aangever aantoonbaar acties onderneemt om de druk op de leverancier/producent op te voeren. Als er emissiegegevens worden verkregen dan verwacht de NEa ook van aangevers dat zij deze gegevens controleren. Ook hier hanteert de NEa hetzelfde onderscheid tussen kleine en grote hoeveelheden ingebedde emissies. Bij een relatief kleine hoeveelheid betrokken emissies (< 250) verwacht de NEa dat de aangever controleert of er voldoende gegevens zijn aangeleverd, dat er wordt gecontroleerd op eenheden en op evidente fouten. Bij een relatief grote hoeveelheid betrokken emissies (> 250) wordt van de aangever verwacht dat hij de gegevens verdergaand controleert bijvoorbeeld door de data te toetsen tegen de standaardwaarden van de Europese Commissie, of doordat hij de producent/leverancier om bewijs, achterliggende data en berekeningen vraagt of door de data te toetsen aan de hand van informatie over de productieprocessen en emissiebeperkende maatregelen.

Handhaving

De NEa is bevoegd in twee gevallen te handhaven: als er geen CBAM-rapport is ingediend of als er een onjuist rapport is ingediend. De NEa beoordeelt per geval of er wordt gehandhaafd en hoe. Er wordt strenger gehandhaafd voor een ontbrekend rapport dan voor onjuiste rapportage. Als de NEa een tekortkoming constateert, maakt zij een inschatting van de hoeveelheid betrokken emissies om de wijze van handhaving te bepalen. Er zijn drie vormen van handhavingsacties: informeren (geen verdere vervolgactie), waarschuwen (bij afsluiting van het volgende kwartaal moet wél tijdig, volledig en correct zijn gerapporteerd anders volgt mogelijk een correctieprocedure) of een correctieprocedure starten. Een correctieprocedure houdt in dat je 30 dagen de tijd krijgt om een rapport in te dienen of een onjuist rapport te corrigeren. Tot welke handhavingsactie de NEa overgaat, hangt ook weer af van de betrokken hoeveelheid emissies. Als de omvang ingebedde emissies per kwartaal klein is (0-25 ton CO2 per kwartaal) dan zal de NEa de aangever informeren als een rapport ontbreekt en niet tot vervolgactie overgaan als er sprake is van een onjuist rapport. Doe je dat vervolgens niet, dan kan de NEa een boete opleggen. De hoogte van de boete hangt onder andere af van de hoeveelheid betrokken emissies. Voor ingebedde emissies van 25-250 ton CO2 zal de NEa in beginsel waarschuwen als er geen rapport is ingediend en informeren in geval van een onjuist rapport. Als het om meer dan 250 ton CO2 per kwartaal gaat, dan waarschuwt de NEa bij een onjuist rapport. Als er helemaal geen rapport is ingediend voor een dergelijke hoeveelheid emissies (> 250) dan kan de NEa een correctieprocedure starten.

Welke artikelen uit de CBAM-regelgeving zijn van belang?

Uit de Verordening tijdens de overgangsperiode:

Art. 32 – Toepassingsgebied tijdens overgangsperiode

Art. 33 – Invoer van goederen

Art. 34 – Rapportageverplichting voor bepaalde douaneregelingen

Art. 35 – Rapportageverplichting

Uit de Verordening na de overgangsperiode:

Art. 5 – Toelatingsaanvraag

Art. 6 – CBAM Aangifte

Art. 7 – Berekening van ingebedde emissies

De Nederlandse tekst van CBAM is hier te vinden vanaf pagina 54.

Uit de (draft) CBAM Implementing Regulation:

Art. 2 – (definitions) – Reporting declarant

Art. 5 – Use of default values

Art. 7 – Reporting of information regarding carbon price

Art. 8 – Submission of CBAM Reports (met name lid 3)

Bekijk hier de de ‘Draft CBAM Implementing Regulation’ en ‘Annex’. Hier kan ook het commentaar van verschillende Europese en niet-Europese partijen worden gevonden.

Deze content is exclusief voor Fenex-leden