Inleiding

Ter ondersteuning van de activiteiten van de internationaal opererende expediteurs die binnen de FIATA, de wereldorganisatie van expediteurs, zijn georganiseerd, zijn in de afgelopen jaren specifieke expediteursdocumenten ontwikkeld. Zo werden de volgende documenten gecreëerd:

FIATA FCR – FIATA Forwarders Certificate of Receipt (1955);
FIATA FCT – FIATA Forwarders Certificate of Transport (1959);
FIATA FBL – FIATA Multimodal Transport Bill of Lading (1971);
FIATA FWB – FIATA Multimodal Transport Waybill (1997)
FIATA FWR – FIATA Warehouse Receipt (1975);
FIATA SDT – FIATA Shippers Declaration for the Transport of Dangerous Goods (1979).

Deze documenten worden door de nationale organisaties die bij de FIATA zijn aangesloten volgens de lay-out en de tekst van het door de FIATA vastgestelde model gedrukt en ter beschikking gesteld van de georganiseerde expediteurs.

Druk en distributie

In Nederland wordt de druk en distributie van deze documenten verzorgd door de Fenex dat hiertoe de licentie heeft verkregen van de FIATA. Uitsluitend de leden van de Fenex kunnen deze documenten afnemen. FIATA-documenten mogen alleen worden afgegeven onder verantwoordelijkheid van Fenex-expediteurs. Er rust een copyright van de FIATA op genoemde FIATA documenten. Nadruk van de documenten door individuele bedrijven is verboden.

De documenten zijn alle gebaseerd op de U.N. lay-out key. Alle documenten beschikken over ruimte waarin naam, adres, logo etc. van de expediteur die het document afgeeft, staan afgedrukt.

Zeer betrouwbaar

In de loop der jaren hebben de FIATA-documenten een uitstekende reputatie opgebouwd en worden als zeer betrouwbare documenten in het handelsverkeer erkend. Zij dragen er wezenlijk toe bij het internationale goederenverkeer te vereenvoudigen en zullen ook in de toekomst een waardevol instrument vormen in dienst van de wereldhandel.

Accreditieven en FIATA-documenten

Bij het openen van een documentair krediet of accreditief worden door banken de voorschriften gevolgd inzake de “Guide for the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (UCP 600)” of ICC (ICC publication No. 600) van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC) te Parijs.

De FCR en de FCT zijn door de ICC in 1975 goedgekeurd in hun document 470/251. De FBL en de FWB zijn in overeenstemming met de UNCTAD/ICC Regels voor Multimodale Vervoersdocumenten zoals gepubliceerd door de ICC in brochure nr. 481, en dragen daarom ook het ICC logo.

De ICC Publicatie nr. 600, waarin de gehele tekst van de UCP is opgenomen, is in het Engels en Nederlands te verkrijgen bij ICC Nederland, Postbus 95309 in Den Haag, T: 070 383 66 46, fax: 070-3819563, www.icc.nl.

FCR

FIATA Forwarders Certificate of Receipt (FCR)
Het FIATA FCR-document biedt de expediteur de mogelijkheid zijn opdrachtgever een speciaal expediteursdocument te verstrekken, als ontvangstbewijs voor te zenden goederen. Door het uitmaken van een FIATA FCR-document verklaart de expediteur een bepaalde in het document omschreven zending in ontvangst te hebben genomen met de onherroepelijke opdracht deze aan de in het document genoemde ontvanger te verzenden of voor deze ter beschikking te houden. Deze opdracht kan slechts worden gewijzigd of geannuleerd wanneer het origineel van het FIATA FCR-document aan de expediteur die het heeft uitgemaakt, wordt teruggegeven. Daarnaast moet het voor de expediteur nog mogelijk zijn de wijziging of annulering uit te voeren.

Het FIATA FCR-document is een niet-verhandelbaar document, aangezien dit document tot doel heeft de ontvangst van de goederen door de expediteur te bevestigen. Daarom wordt slechts één origineel uitgemaakt. Op de achterzijde van het document zijn de Nederlandse Expeditievoorwaarden afgedrukt, die daarmede van toepassing worden verklaard op de expeditie-overeenkomst met de opdrachtgever. Het document wordt voornamelijk gebruikt in die gevallen dat een leverancier goederen “af fabriek” verkoopt en door overgave van de FIATA FCR wil bewijzen dat hij aan zijn verkoopverplichting heeft voldaan.

In het geval er een documentair krediet of accreditief is geopend, zal indien dit wordt geëist, de verkoper door overgave van een FIATA FCR-document de door de koper te betalen koopprijs kunnen verkrijgen.

Ingevolge de voorschriften de “Guide for the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (UCP 600)” of ICC (ICC publication No. 600) van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC) te Parijs, de zogenaamde accreditiefvoorschriften, wordt een FIATA FCR-document slechts als bankabel document geaccepteerd, wanneer het accreditief een FIATA FCR-document uitdrukkelijk voorschrijft (zie ook hiervoor onder 2. “Accreditieven en FIATA-documenten”).

Bij het uitmaken van deze documenten is zorgvuldigheid geboden. Daartoe wordt verwezen naar de hierna onder 4. opgenomen richtlijnen, die bij het opmaken en afgeven van FIATA FCR-documenten moeten worden gevolgd.

Richtlijnen afgifte FIATA FCR-documenten

FIATA FCR-documenten moeten nauwkeurig, volledig en in overeenstemming met de feiten worden ingevuld. De expediteur dient zich bij het opmaken ervan te vergewissen dat:- de desbetreffende zending aan hem of zijn vertegenwoordiger/agent (bijvoorbeeld filiaal, tussenexpediteur) werd overgedragen en dat uitsluitend hij (via zijn vertegenwoordiger/agent) de bevoegdheid heeft over de desbetreffende zending te beschikken;- de goederen zich in uiterlijk goede staat bevinden;- de op het document vermelde gegevens met de opdracht overeenkomen.
Veranderingen in of toevoegingen aan de tekst welke het rechtskarakter van het document wijzigen, maken het ongeldig.
De FIATA FCR-documenten mogen uitsluitend van een rechtsgeldige handtekening worden voorzien. Ondertekenaars dienen op de hoogte te zijn van de verplichtingen, welke de expediteur met de afgifte van het FIATA FCR-document op zich neemt.
Aangezien de expediteur door afgifte van het FIATA FCR-document uitsluitend de ontvangst van goederen bevestigt (waardoor deze goederen worden geblokkeerd), maar daarmede niet een aanspraak op teruggave der goederen geeft, mag uitsluitend één origineel worden afgegeven. Voor zover kopieën worden verlangd, dienen daarvoor formulieren met de opdruk “not negotiable”/”nicht verhandelbar” te worden gebruikt.
Bij het afgeven van andere ladingspapieren, bijvoorbeeld cognossementen, ladingsbrief enzovoorts, dient er vooral op te worden gelet, dat de expediteur niet in conflict komt met de verplichtingen welke uit de afgifte van de FIATA FCR-documenten voortvloeien en dat in het bijzonder hierdoor de blokkeringsfunktie niet ongedaan wordt gemaakt.(Zo zou bijvoorbeeld door overdracht van cognossementen aan degene, wiens beschikkingsbevoegdheid door afgifte van het FIATA FCR-document is geblokkeerd, de mogelijkheid worden gecreëerd met behulp van de cognossementen toch over de goederen te beschikken, terwijl het FIATA FCR-document niet werd teruggegeven).
Het verdient aanbeveling de FIATA FCR-documenten aangetekend te verzenden.
Wanneer aan een expediteur is opgedragen een zending naar een bepaaldelijk aangeduide ontvanger te verzenden, dan moeten de woorden: “Ter beschikking te houden van” worden doorgestreept.
In de rubriek “Voorschriften aangaande vracht en kosten” moeten de gegevens worden ingevuld, welke de expediteur met betrekking tot de kostenberekening van zijn opdrachtgever heeft ontvangen (bijvoorbeeld “franco plaats van bestemming”, “FOB haven van verscheping”, “CIF haven van bestemming”, zodat uit het FCR-document duidelijk blijkt, welke expeditie- en transportkosten op de desbetreffende zending rusten).
In de rubriek “Bijzondere instructies” dienen bijzonderheden te worden vermeld, welke betrokkenen wenselijk achten of die voor het vervullen van de accreditiefbepalingen zijn vereist (bijvoorbeeld naam van het transportmiddel, grensovergang of bestemmingshaven, datum van vertrek, gegevens omtrent assurantie, waarde der goederen, enzovoorts). Het is gewenst aan de gegevens omtrent assurantie en waarde der goederen de woorden “volgens opgave van de afzender” toe te voegen.
Van elk afgegeven FIATA FCR-document moet een kopie in een afzonderlijk FCR register worden bewaard, teneinde te kunnen nagaan ten aanzien van welke zendingen en aan wie de FIATA FCR-documenten werden afgegeven.

FCT

FIATA Forwarders Certificate of Transport (FCT)

Door het afgeven van een FIATA FCT-document aan de verlader/opdrachtgever neemt de expediteur de verplichting op zich de goederen af te leveren op de plaats van bestemming via een door hem aangewezen agent/tussenexpediteur.

Met het uitmaken van een FIATA FCT-document verklaart de expediteur een bepaalde in het document omschreven zending voor verzending en aflevering in ontvangst te hebben genomen overeenkomstig de instructies die hij van de verlader/opdrachtgever heeft ontvangen. Daarmede is de expediteur aansprakelijk voor de aflevering van de zending door middel van een door hem aangestelde agent/tussenpersoon aan de houder van het FIATA FCT-document. De op de achterzijde van het document afgedrukte Nederlandse Expeditievoorwaarden zijn op de met de opdrachtgever gesloten expeditie-overeenkomst van toepassing, tenzij de aan de voorzijde opgenomen bepalingen daarvan uitdrukkelijk afwijken.

Het FIATA FCT-document heeft een zogenaamde “blokkeringsfunctie”. De expediteur neemt uitsluitend op zich de goederen te verzenden en elders af te leveren tegen overgave van het FIATA FCT-document. Dit document zal een belangrijke rol spelen in die gevallen dat het vervoersrisico tot aan de aflevering aan de ontvanger van de goederen ligt bij de verkoper. De verkoper zal via zijn bank tegen betaling van de koopprijs (cash against documents) het FIATA FCT-document aan de koper kunnen presenteren.

Het FIATA FCT-document is een verhandelbaar document tenzij het uitdrukkelijk als niet-verhandelbaar is aangemerkt. De overgave en aflevering van de zending als vermeld in een FIATA FCT-document dat is uitgemaakt aan order, kan geschieden door overgaven van een behoorlijk geëndosseerd origineel van het document.

Ingevolge de al eerder genoemde voorschriften inzake “Guide for the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (UCP 600)” van de Internationale Kamer van Koophandel, wordt een FIATA FCT-document slechts als bankabel document geaccepteerd wanneer het accreditief een FIATA FCT-document uitdrukkelijk voorschrijft (zie ook hiervoor onder “Accreditieven en FIATA-documenten”).

Bij het uitmaken van deze documenten is zorgvuldigheid geboden. Daartoe wordt verwezen naar de hierna onder 6. opgenomen richtlijnen die bij het opmaken en afgeven van FIATA FCT-documenten moeten worden gevolgd.

Richtlijnen afgifte FIATA FCT-documenten

FIATA FCT-documenten moeten nauwkeurig, volledig en in overeenstemming met de feiten worden ingevuld. Derhalve dient de expediteur zich bij het opmaken ervan te overtuigen, dat:

- De betrokken zending aan hem of aan zijn vertegenwoordiger/agent (bijvoorbeeld filiaal, tussenexpediteur) werd overgedragen en dat uitsluitend hij (via zijn vertegenwoordiger/agent) de bevoegdheid heeft over de desbetreffende zending te beschikken
- De goederen zich uiterlijk in goede staat bevinden;
- De op het document vermelde gegevens (die aangaande verzekering daaronder begrepen) met de verleende opdracht in overeenstemming zijn;
- De vervoersvoorwaarden niet tegenstrijdig zijn met de verplichtingen die hij ingevolge de afgifte van het FIATA FCT-document op zich heeft genomen;
- Uitdrukkelijk wordt vermeld of één of meer originele documenten zijn afgegeven.

2. Veranderingen in of toevoegingen aan de tekst, welke het rechtskarakter van het FIATA FCT-document wijzigen, maken het ongeldig.
3. De FIATA FCT-documenten mogen uitsluitend van een rechtsgeldige handtekening worden voorzien. Expediteurs dienen met de verplichtingen, welke zij door het afgeven van een FIATA FCT-document op zich nemen, op de hoogte te zijn.

De aandacht wordt er op gevestigd dat:
– Voor zover enige onder 1 tot en met 6 op de voorzijde van het FIATA FCT-document genoemde voorwaarde, omschrijving en uitzondering mocht afwijken van enige bepaling der aan ommezijde gedrukte Nederlandse Expeditievoorwaarden, de desbetreffende voorwaarde(n) van toepassing is (zijn);
– De expediteur die een FIATA FCT-document afgeeft, niet als vervoerder, doch uitsluitend als expediteur optreedt; hij derhalve geen aansprakelijkheid op zich neemt voor de uitvoering der door hem verstrekte opdrachten aan vervoersondernemingen en andere derden; de expediteur echter wel instaat voor de zorgvuldige keuze zijnerzijds van de door hem ingeschakelde vervoerders en andere derden; hij bovendien volledige aansprakelijkheid aanvaardt voor de aflevering van de zending aan de houder van het document door de door hem aangewezen afleveringsexpediteur op de in het FIATA FCT-document ingevulde plaats van aflevering.

Van elk in origineel afgegeven FIATA FCT-document dient de expediteur een kopie-exemplaar in een afzonderlijk FCT-register te bewaren, teneinde te kunnen nagaan ten aanzien van welke zending en aan wie elk origineel FIATA FCT-document werd afgegeven.

FBL

FIATA Multimodal Transport Bill of Lading (FBL)

De ontwikkeling van nieuwe transporttechnieken, zoals het container-, roll on/roll off- en lash-vervoer, heeft de mogelijkheid van multimodaal vervoer enorm doen toenemen. Als gevolg daarvan ontstond er bij de internationale handel behoefte om bij dit gecombineerd vervoer te kunnen beschikken over één document dat het gehele vervoer dekt. Ter ondersteuning van de activiteiten van expediteurs in het gecombineerde vervoer, heeft de FIATA in 1971 een Combined Transport Bill of Lading FIATA FBL geïntroduceerd. De FIATA FBL is sedert de introductie verschillende malen aangepast.

De huidige versie 1992 van de FIATA FBL heet formeel FIATA Multimodal Transport Bill of Lading. Het is ontwikkeld op basis van UNCTAD/ICC uniforme regels voor Multimodale Transport Documenten. Deze regels zijn opgenomen in de ICC Publicatie nr. 481 van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC) en kwamen tot stand in samenwerking met de UNCTAD, FIATA, reders en verladersorganisaties. De versie 1992 van de FIATA FBL is goedgekeurd door de ICC. De ICC Bill of Lading Review Committee heeft de FIATA FBL in overeenstemming verklaard met de UNCTAD/ICC regels voor Multimodale Transport Documenten. Derhalve kan op de FIATA FBL naast het logo van de FIATA en de nationale expediteursorganisatie (voor Nederland het Fenex-logo) ook het logo van de ICC worden gevoerd.

De FIATA FBL is een document voor gecombineerd of multimodaal vervoer. In tegenstelling tot de benaming “Multimodal Transport Bill of Lading” kan het document ook worden afgegeven en zullen de condities, die aan de ommezijde van de FIATA FBL staan afgedrukt, eveneens van toepassing zijn, wanneer voor de uitvoering van het transport slechts één vervoermiddel wordt gebruikt (art. 1). De FIATA FBL is in wezen een vervoersdocument.

Indien een expediteur een FIATA FBL afgeeft, treedt hij op als contractuele vervoerder. Hij sluit een overeenkomst van vervoer met zijn wederpartij, zonder het vervoer feitelijk zelf uit te voeren. Dit in tegenstelling tot de feitelijke vervoerder, die de goederen ook daadwerkelijk vervoert. Met name in het multimodale transport is het in de regel zo, dat verschillende feitelijke vervoerders door de als contractuele vervoerder optredende expediteur worden ingeschakeld. Dit betekent niet, dat de expediteur de goederen niet voor een deel of voor het totale vervoerstraject kan vervoeren.

Aangezien de regeling van de aansprakelijkheid in de FIATA FBL geheel in overeenstemming is met de richtlijnen die de ICC daaraan in zijn publicatie betreffende (multimodale) vervoersdocumenten stelt, betekent toepassing ervan voor de verlader dat bij schade de aansprakelijkheid van de expediteur genoegzaam is geregeld.

Bekijk hier de algemene informatie over de sea waybill en de bill of lading.

De FIATA FBL als Marine / Ocean Bill of Lading en multimodaal transport document

Reeds lang bestond er behoefte aan de FIATA FBL ook als maritiem cognossement te kunnen toepassen. De FIATA FBL kan met toepassing van art. 19 UCP 600 worden gebruikt als Marine/Ocean Bill of Lading dan wel (met toepassing van art. 20 UCP 600) als multimodaal transport document, op een voor banken aanvaardbare wijze. Daarvoor dienen de vakken “ocean vessel”, “port of loading” en “port of discharge” te worden gebruikt.

Verhandelbaar document

De FIATA FBL is een verhandelbaar document tenzij het uitdrukkelijk als niet-verhandelbaar wordt aangeduid (art. 3.1). Meer over de functies van de FBL als bill of lading lees je hier onder het kopje ‘functies Bill of Lading / sea waybill’.

Aansprakelijkheid FIATA FBL

Anders dan volgens de tot dusver door de expediteurs afgegeven documenten, aanvaardt de expediteur door afgifte van het FIATA FBL in wezen vervoerdersaansprakelijkheid. Volgens art. 6.1 van de condities van de FIATA FBL zal de expediteur als contractuele vervoerder namelijk aansprakelijk zijn voor verlies van of schade aan de goederen van het ogenblik af waarop hij de goederen in ontvangst neemt tot het tijdstip van aflevering. Bovendien zal hij aansprakelijk zijn voor handelingen en nalatigheden van derden van wiens diensten hij voor de uitvoering van de gesloten overeenkomst gebruik maakt (art. 2.2).

Wanneer echter kan worden bewezen waar (op welk traject) de schade is ontstaan, geldt volgens het zogenaamde “network-system” of “kameleon-systeem”, dat de aansprakelijkheid van de expediteur wordt beheerst door de nationale wetgeving of internationale conventies, welke van toepassing zouden zijn geweest indien een afzonderlijk contract voor dat gedeelte van het vervoer met de afgever van het document zou zijn gesloten; de expediteur kan zich in een dergelijk geval dus beroepen op de voor dat traject van toepassing zijnde “vervoers”-condities (art. 8.6a).

In de Nederlandse versie van de FIATA FBL is in het vak “Stamp and signature” voorgedrukt dat getekend wordt “as carrier”. De FIATA FBL is immers een document waarmede de expediteur een vervoerdersaansprakelijkheid op zich neemt conform de bepalingen van de FIATA FBL. In verband met de accreditiefvoorschriften (UCP 500), die per 1 januari 1994 van kracht werden, is deze voordruk “as carrier” in de Nederlandse voordruk opgenomen.

In art. 7 wordt bepaald dat de bepalingen van de FIATA FBL slechts toepasselijk zijn voorzover ze niet in strijd zijn met dwingende regels van internationale verdragen en nationale wetgeving. Tevens worden de Hague Rules of de Hague-Visby Rules en de COGSA, de Carriage of Goods by Sea Act of the United States of America van toepassing verklaard op alle vervoer van goederen, zowel op als onder dek, als over zee en binnenwateren (Paramount clause).

Maximale aansprakelijkheid FIATA FBL

Wanneer niet kan worden bewezen waar de schade is ontstaan, zal de maximale aansprakelijkheid van de expediteur 666.87 SDR per package of unit of 2 SDR per kilogram beschadigd of verloren gegaan brutogewicht bedragen, met dien verstande dat steeds het hoogste bedrag geldt (art. 8.3). Indien het multimodale vervoer geen vervoerstraject over zee of binnenwateren omvat, bedraagt de maximale aansprakelijkhiedslimiet 8.33 SDR per kilogram beschadigd of verloren gegaan brutogewicht (art. 8.5).

De koers van de SDR kan worden nagevraagd bij banken. Voor vertraagde aflevering geldt de regeling als genoemd in art. 8.7 van de FIATA FBL-condities.

Bijzondere Nederlandse situaties FBL

In het in 1991 in werking getreden Boek 8 BW is een regeling opgenomen met betrekking tot de overeenkomst van gecombineerd goederenvervoer (artt. 8:40 t/m 8:60). Ook het aansprakelijkheidssysteem van Boek 8 BW gaat uit van het network- of kameleonsysteem.

Bij de overeenkomst van gecombineerd goederenvervoer gelden voor ieder deel van het vervoer de op dat deel toepasselijke rechtsregelen (art. 8:41 BW). Dit betekent dat bij verlies of beschadiging de vervoerder aansprakelijk is volgens het regime waar de schade is ontstaan.

Indien niet kan worden vastgesteld waar de schade, verlies of vertraging is ontstaan is de vervoerder voor de daardoor ontstane schade aansprakelijk, tenzij hij bewijst dat hij op geen van de delen van het vervoer, waar beschadiging, verlies of vertraging kan zijn opgetreden daarvoor aansprakelijk is. (art. 8:42 BW).

Slaagt hij niet in dit bewijs, dan is hij volgens art. 8:43 BW aansprakelijk voor de schade met dien verstande dat zijn aansprakelijkheid in dat geval wordt bepaald door het regime dat toepasselijk is op dat deel of die delen van het vervoer waarop de schade kan zijn voorgevallen. Hieruit dient het hoogste bedrag aan schadevergoeding te worden genomen. Bij gecombineerd vervoer met bijvoorbeeld weg-, spoor-, internationaal weg- en zeevervoer is bij te meten schade het bedrag volgens COTIF het hoogste (COTIF 17 SDR per kilo; CMR 8,33 SDR per kilo en Hague Visby Rules 666,67 SDR per package of unit of 2 SDR per kilo).

Bewijst de gecombineerde vervoerder dat de schade in ieder geval niet op het spoorgedeelte heeft kunnen plaatsvinden, dan kan hij volgens het CMR zijn aansprakelijkheid beperken.

De artikelen 8:42 en 43 BW zijn tot dwingend recht verklaard. Dit betekent voor de FIATA FBL, die door Nederlandse expediteurs worden uitgegeven, dat het artikel met betrekking tot de schadevergoeding ten aanzien van de zogenoemde niet-identificeerbare schade in de FIATA FBL (8.3) ten bedrage van 2 SDR per kilo plaats moet maken voor de dwingende regeling van Boek 8 BW.

Levertijd en verzekering FBL

Levertijd / overeengekomen waarde van de goederen

In de FIATA FBL is een extra vak opgenomen voor een verklaring ten aanzien van een op uitdrukkelijk verzoek van de opdrachtgever overeengekomen levertijd (art. 6.2). Dit vak zal derhalve over het algemeen niet ingevuld worden. Tevens bevat het document een extra vak voor een verklaring ten aanzien van een op uitdrukkelijk verzoek van de opdrachtgever overeengekomen waarde van de goederen of de ad valorem vracht, waardoor de aansprakelijkheidslimieten genoemd in de FIATA FBL niet van toepassing zijn (art. 7 en 8). Dit vak zal derhalve over het algemeen niet ingevuld worden.

Verzekering FIATA FBL

Aangezien de expediteur door afgifte van de FIATA FBL een grotere aansprakelijkheid aanvaardt dan gebruikelijk, dient te worden zorggedragen voor een adequate verzekering, welke dekking geeft tegen de aansprakelijkheid verbonden aan de afgifte van dit document.

De FIATA FBL kan slechts ter beschikking worden gesteld indien de FENEX in het bezit is van een schriftelijke verklaring dat voor een verzekering is zorggedragen. Bij expeditiezendingen met een zeer hoog gewicht, waarvoor een FIATA FBL wordt afgegeven, dient men zich ervan te overtuigen dat de dekking van de verzekering ook toereikend is.

Richtlijnen afgifte FIATA FBL-documenten

Bij het uitmaken van de FBL is zorgvuldigheid geboden. De expediteur dient zich ervan te overtuigen dat:

De betrokken zending aan hem of zijn vertegenwoordiger/agent (filiaal, tussenexpediteur) werd overgedragen en dat uitsluitend hij (via zijn vertegenwoordiger/agent) de bevoegdheid heeft over de desbetreffende zending te beschikken;
De goederen zich uiterlijk in goede staat bevinden;
De op het document vermelde gegevens, die aangaande verzekering daaronder begrepen, met de verleende opdracht in overeenstemming zijn;
Uitdrukkelijk wordt vermeld of één of meer originele documenten zijn afgegeven.

Aangezien de aflevering op de plaats van bestemming slechts tegen uitgave van een origineel van het uitgemaakte document plaatsvindt, dient ervoor te worden gezorgd dat de uitlevering aldaar door een vertegenwoordiger van de expediteur (agent/filiaal) kan worden gecontroleerd.

Indien de FIATA FBL als maritiem-cognossement wordt toegepast, moet de aantekening “shipped on board” worden aangebracht. Deze aantekening dient vanzelfsprekend pas dan op de FIATA FBL te worden aangebracht indien de zending ook daadwerkelijk aan boord van het genoemde schip is geladen en niet reeds op het moment dat de expediteur bijvoorbeeld in het binnenland de zending overneemt.

FWB

FIATA Multimodal Transport Waybill (FWB)

Net als de FBL is de FWB een document waarbij de expediteur als (multimodaal) vervoerder optreedt. De FWB is ook te gebruiken als sea waybill. De FWB is niet verhandelbaar. Het is dan ook geen waardedocument. Meer hierover lees je hier onder het kopje ‘functies Bill of Lading / sea waybill’.

De FWB als Multimodaal Vervoerdocument

De ICC acht de FWB in overeenstemming met de UNCTAD/ICC Regels voor Multimodale Vervoerdocumenten zoals gepubliceerd door de ICC in brochure nr. 481. Naast het Fenex logo staat daarom ook het logo van de ICC.

De FWB als sea waybill

Overeenkomstig de “Guide for the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (UCP 600)” van de ICC (ICC publicatie Nr. 600) is de FWB in overeenstemming met art. 21 (en dus een acceptabel vervoerdocument) als deze wordt gebruikt als sea waybill.

Aansprakelijkheid van de expediteur

Een expediteur die als multimodaal vervoerder of als zeevervoerder optreedt is als vervoerder aansprakelijk. De expediteur heeft dus niet alleen de zorgvuldigheidsplicht om goede agenten, vervoerders en andere partijen in de keten te contracteren ten behoeve van het transport, maar verkrijgt een resultaatsverplichting om de goederen in dezelfde staat als waarin deze zijn ontvangen, af te leveren.

Door afgifte van de FWB, onder de voorwaarden zoals deze op de achterzijde zijn vermeld (zie hier op pagina 15), zal de expediteur doorgaans aansprakelijk zijn voor maximaal 666,67 SDR per collo of eenheid, of 2 SDR per kilo van het bruto gewicht van de goederen verloren of beschadigd is, indien dit hoger is, tenzij een hogere waarde is vermeld op de FWB (zie art. 9.3 FWB voorwaarden).

Als een multimodaal transport geen goederentransport over zee of binnenwateren behelst, geldt in beginsel een aansprakelijkheid van 8.33 SDR per kilo (art. 9.5 van de FWB voorwaarden).

Als bij multimodaal transport het verlies van of de schade aan de goederen kan worden toegeschreven aan een specifieke modaliteit, is de aansprakelijkheid van de expediteur beperkt op grond van het voor dat vervoer toepasselijke rechtsregelen (art. 9.6 a van de FWB voorwaarden en art. 8:41 BW). Kortom: bij verlies of beschadiging de vervoerder aansprakelijk is volgens het regime waar de schade is ontstaan.

Aflevering aan de geadresseerde / consignee onder de FWB

Anders dan de FBL hoeft de FWB niet door de geadresseerde (consignee) te worden overhandigd als voorwaarde voor aflevering van de goederen.

Aandachtspunten

Als je als expediteur een FWB uitvaardigt, let er dan op dat:

Je de goederen zoals omschreven in de FWB in ontvangst hebt genomen (en dus geen andere, meer of minder goederen) en dat je als enige het beschikkingsrecht over de goederen hebt (er is dus niet een waardedocument afgegeven ten aanzien van deze goederen);
De goederen in uiterlijk goede staat en conditie verkeren;
De gegevens op de FBW corresponderen met de instructies die je hebt ontvangen;
Er afspraken zijn gemaakt met de afzender / opdrachtgever over de verantwoordelijkheid voor de goederentransportverzekering;
Je verzekerd bent in overeenstemming met de FWB voorwaarden.

Lees hier de algemene informatie over de sea waybill en de bill of lading.

FWR

FIATA Forwarders Warehouse Receipt (FWR)

De expediteur houdt zich ook geregeld bezig met opslagactiviteiten. In dat geval zal door de opdrachtgever voor de goederen die worden opgeslagen, een opslagbewijs worden verlangd.

Daarom is door de FIATA het FIATA Warehouse Receipt (FWR) ontwikkeld. Dit document stelt de georganiseerde expediteurs, die zich met opslagactiviteiten bezighouden, in de gelegenheid hun opdrachtgevers een uniform opslagbewijs aan te bieden. Ook met het oog op de toenemende activiteiten van de expediteur in het kader van de physical distribution kan dit FIATA-document in een behoefte voorzien.

In de toelichting van de FIATA bij het FWR wordt gesteld dat in landen, waar specifieke voorschriften bestaan ter zake van de afgifte van opslagbewijzen aan order, het FWR niet als orderdocument is toe te passen. In die landen zal het FWR steeds op naam dienen te worden uitgemaakt en de overdracht van het FWR, en daarmede de overdracht van de in het document vermelde goederen, dienen te geschieden volgens de wettelijke voorschriften die worden gesteld aan de overdracht van vorderingen op naam.

Voor Nederland zou dit betekenen dat, wanneer het FWR op naam zou moeten worden uitgemaakt, de overdracht ervan slechts kan plaatsvinden wanneer een rechtsgeldige titel van eigendomsoverdracht (koop-/verkoopovereenkomst) aanwezig is, welke moet worden gevolgd door een levering door middel van een akte van cessie, waarvan (bijv. middels een deurwaardersexploot) aan degene die het goed heeft opgeslagen (de expediteur) mededeling moet worden gedaan. In Nederland bestaan evenwel geen rechtsvoorschriften met betrekking tot de afgifte van opslagbewijzen aan order.

Ter bevordering van de handelspraktijk worden documenten zoals cognossementen, opslagbewijzen en dergelijke in de regel dan ook steeds aan order uitgemaakt, waardoor de overdracht kan geschieden door een behoorlijk endossement.

Het vorenstaande in aanmerking genomen en ter voorkoming van juridische complicaties wanneer zou worden verzuimd het document aan order uit te maken, is in het vak “depositor” van de door de Fenex ter beschikking te stellen FWR-documenten het “or order” reeds voorgedrukt. Indien het FWR op naam dient te worden uitgemaakt, kan worden volstaan met het doorhalen van het “or order”. In het laatst geval dienen bij overdracht van het document evenwel de eerder genoemde vormvereisten met betrekking tot de cessie in acht te worden genomen. Daartoe kan onder meer gebruik worden gemaakt van de clausules “transfer of property” en “cession of the delivery claim” op de achterzijde van het document.

Het FWR is een verhandelbaar document, tenzij het uitdrukkelijk als niet-verhandelbaar wordt aangeduid. Op de opslagactiviteiten van de expediteur die een FWR afgeeft, zullen van toepassing zijn de Nederlandse Expeditievoorwaarden, die aan de achterzijde van het voorblad zijn afgedrukt.

SDT

FIATA Shippers’ Declaration for the Transport of Dangerous Goods (SDT)

Voor de verzending van gevaarlijke goederen in het internationaal verkeer moet de expediteur beschikken over gedetailleerde gegevens met betrekking tot die goederen. In het bijzonder de klasse-indeling van de te verzenden gevaarlijke goederen moet in overeenstemming zijn met de daarvoor geldende internationale regelingen (wegvervoer-ADR, spoorvervoer-RID, zeevervoer-IMGD).

Door de FIATA werd in 1979 de Shippers’ Declaration for the Transport of Dangerous Goods (SDT) geïntroduceerd. Dit document moet expediteurs behulpzaam zijn bij het verkrijgen van de juiste gegevens van de te verzenden gevaarlijke goederen van de opdrachtgever. Met dit document, dat niet als expediteursdocument in eigenlijke zin, doch als verladersdocument is aan te merken, kan de opdrachtgever de expediteur informeren omtrent de te verzenden gevaarlijke goederen. Door ondertekening ervan neemt de opdrachtgever tevens de verantwoordelijkheid op zich voor de in de SDT vermelde gegevens met betrekking tot de gevaarlijke goederen.

Steeds vaker komt het voor, dat expediteurs bij de verzending van gevaarlijke stoffen worden geconfronteerd met het feit dat in de accreditieven de afgifte van een FIATA SDT formulier door de opdrachtgever van de expediteur wordt voorgeschreven. Het door de opdrachtgever ingevulde en ondertekende FIATA SDT formulier stelt in geval van schade of ongeval de expediteur in staat de goederen snel te identificeren en verschaft bovendien duidelijkheid ten aanzien van de verantwoordelijkheid daarvoor.

Fenex-expert

Susanna Leemhuis: sleemhuis@tln.nl

Deze content is exclusief voor Fenex-leden