CSRD

Er verandert veel voor transport- en logistieke bedrijven door de Europese richtlijn voor duurzaamheidsrapportage (CSRD). Elke ondernemer kan met CSRD te maken krijgen. Grote bedrijven moeten verslag doen over hun eigen duurzaamheidsactiviteiten en deels over de activiteiten van hun opdrachtgevers, zakenpartners en leveranciers. Wij leggen uit wat je als ondernemer te wachten staat wanneer je er direct of indirect, via informatieverzoeken, mee te maken krijgt en wat de impact is van het pakket wijzigingsvoorstellen dat is gepubliceerd in het voorjaar van 2025 (‘Omnibus’).

Wat is CSRD?

CSRD staat voor Corporate Sustainability Reporting Directive en is onderdeel van de Europese Green Deal. Dat is een verzameling van initiatieven om te zorgen dat de samenleving in 2050 klimaatneutraal is, zoals is vastgelegd in het Klimaatakkoord.

CSRD vervangt de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) en heeft als doel om duurzaamheidsprestaties van bedrijven beter meetbaar en vergelijkbaar te maken. Door elk jaar een duurzaamheidsrapportage te maken, geven bedrijven inzicht in hun eigen duurzaamheidsactiviteiten en van de bedrijven waarmee ze samenwerken.

Milieu, sociaal en bestuurlijk gebied
CSRD zet in op duurzaamheid in brede zin. Het gaat om de drie thema’s (ESG) milieu, sociaal en bestuurlijk gebied. Onder milieu moet je over de CO2-uitstoot rapporteren. Bij sociaal gaat het over de arbeidsomstandigheden van je werknemers. En het bestuurlijk gebied omschrijft de inrichting van de bedrijfscultuur. Net als bij een jaarverslag kijkt het duurzaamheidsverslag terug op het afgelopen jaar en geef je als bedrijf aan wat je doelen zijn voor de korte en langere termijn.

De duurzaamheidsrapportage wordt onderdeel van het bestuursverslag van een onderneming en wordt verplicht gecontroleerd door de accountant. De CSRD-rapportages worden ingediend bij de Kamer van Koophandel. Ook is het de bedoeling dat ze online worden gepubliceerd, zodat iedereen die er belang bij heeft, van consumenten tot banken, de duurzaamheidsprestaties van ondernemingen kan beoordelen.

Voor wie en wanneer?

Situatie tot en met voorjaar 2025 (oude situatie)
CSRD werd aanvankelijk stapsgewijs geïntroduceerd voor bepaalde organisaties van openbaar belang, grote ondernemingen en beursgenoteerde kleine en middelgrote ondernemingen (MKB). De eerste groep bedrijven die een verslag over 2024 moeten uitbrengen, waren organisaties van openbaar belang die minimaal 500 medewerkers hebben en een belangrijke publieke functie hebben, zoals banken en verzekeraars. In 2025 zouden grote bedrijven volgen. Definitie daarvoor was dat hierop tenminste twee van deze criteria van toepassing waren: minstens 250 werknemers in dienst, netto-omzet van minstens €50 miljoen en/of minstens €25 miljoen op de balans. En vanaf 2026 zouden de beursgenoteerde MKB-bedrijven aan de beurt komen.

Actuele situatie voorjaar 2025
Begin 2025 heeft de Europese Commissie het ‘Omnibus vereenvoudigingspakket’ gepresenteerd. Eind maart heeft de Europese Raad van ministers hiermee ingestemd. Dit betekent dat de rapportageverplichtingen met twee jaar zijn uitgesteld, bedrijven moeten nu voor de eerste keer een CSRD-rapportage opleveren in 2028 over het kalenderjaar 2027. De reden hiervoor is dat er op EU-niveau nog wordt onderhandeld over het aanpassen van de reikwijdte van CSRD naar bedrijven met minstens 1.000 werknemers.

Als hierover overeenstemming wordt bereikt (naar verwachting in de loop van het jaar), dan hebben bedrijven met minder dan 1.000 werknemers straks geen eigen rapportageplicht en hoeven zij dus geen duurzaamheidsverslagen te gaan maken. Wel kunnen ze van rapportageplichtige opdrachtgevers (≥ 1.000 medewerkers) de vraag krijgen om informatie te leveren voor hun CSRD-rapportages.

Advies TLN
TLN adviseert bedrijven met ≥ 1000 werknemers die al met de voorbereidingen bezig zijn, daarmee op vrijwillige basis door te gaan. Zo voorkom je dat je over twee jaar alles opnieuw moet opstarten. Dit geldt ook voor niet-rapportageplichtige bedrijven die op dit onderwerp een voorsprong willen hebben en voor bedrijven die om andere redenen - zoals uitvraag door opdrachtgevers of met het oog op de effecten van de toekomstige vrachtwagenheffing - inzicht in CO₂-data willen.

Wat moet je rapporteren als je een directe rapportageplicht hebt?

Dat is nog niet in beton gegoten. Wat er precies in je duurzaamheidsverslag komt te staan, gaat per bedrijf verschillen.

TLN heeft in kaart gebracht over welke onderwerpen bedrijven in de transport- en logistieke sector zeer waarschijnlijk moeten gaan rapporteren. We verwachten dat 80 procent van de effecten, risico’s en kansen die uit de CSRD-rapportage naar voren komen, sectorspecifiek zijn.

Klimaatverandering
Er is echter wel een aantal onderwerpen bekend waarover je verplicht moet rapporteren. Zo moet je bijvoorbeeld bij thema milieu rapporteren over het thema klimaatverandering.

Materieel
Verder is het bekend dat je alleen over onderwerpen hoeft te rapporteren als ze belangrijk, ofwel 'materieel', zijn voor je bedrijf. Je bepaalt samen met je stakeholders welke onderwerpen belangrijk zijn. Dat doe je met hulp van een zogeheten 'dubbele-materialiteitstoets’.

Omgeving
Daarbij kijk je tegelijkertijd naar de positieve en negatieve activiteiten van je een bepaalde bedrijfsactiviteit op de omgeving en naar de impact van de omgeving op jouw bedrijf. Neem als voorbeeld de impact van de CO2-uitstoot van je bedrijfsactiviteiten op de luchtkwaliteit. Je kijkt daarnaar en tegelijkertijd bestudeer je hoe je bedrijfsvoering wordt beïnvloed door de kosten die je maakt op het moment dat er CO2-heffingen komen.

Beleid
Tot slot moet je bij de onderwerpen aangeven of én welk beleid je ervoor voert en wat je doelen zijn. Geef ook aan of er uitdagingen, risico’s en kansen zijn en of je toekomstplannen hebt.

Momenteel wordt er in de EU onderhandeld over een vereenvoudiging van de rapportage zodat dit minder administratieve lasten met zich meebrengt.

CSRD Basisdocument voor TLN-leden

TLN heeft een CSRD-basisdocument ontwikkeld om bedrijven op weg te helpen met hun rapportage. Hiermee wil TLN zorgen dat de CSRD-rapportage in de sector zo helder en gestructureerd mogelijk verloopt. Het document is geschikt voor zowel rapportageplichtige bedrijven als ketenpartijen. Ook geeft het inzicht in welke informatie door opdrachtgevers kan worden opgevraagd bij kleinere transportbedrijven.

Welke informatie je precies moet gaan aanleveren als kleiner bedrijf is ook nog onderwerp van onderhandeling, maar hier zal een grens voor gelden. Grote bedrijven mogen dan maar tot een bepaalde hoogte informatie opvragen in het kader van CSRD.

Hoe zit het met uitvraag over CO₂-uitstoot?

Tot slot wat specifieke aandacht voor uitvraag over de CO₂-uitstoot. De CSRD gaat dus écht niet alleen over de CO₂-uitstoot. Maar waarschijnlijk gaan de meeste informatieverzoeken van grote aan kleine bedrijven wel over de CO₂-uitstoot. Ofwel de zogenaamde ‘Scope 3-uitstoot van broeikasgassen’.

Deze Scope 3-uitstoot gaat over de uitstoot in de bredere toeleveringsketen. Het gaat niet alleen over de uitstoot van bedrijven zelf, maar ook om die van hun leveranciers en klanten. Zelf moeten grotere bedrijven ook rapporteren over hun Scope 1- en Scope 2-uitstoot.

Wat is Scope 1-, 2-, en 3-uitstoot precies?

Scope 1: Hieronder valt de directe uitstoot van een bedrijf, zoals van eigen vrachtwagens en de energie die je zelf opwekt.
Scope 2: Hiermee wordt de indirecte uitstoot bedoeld, zoals van energie die je inloopt en gebruikt voor verwarming, koeling, verlichting, intern transport en opslag.
Scope 3: Hieronder valt de uitstoot van je leveranciers of klanten. En ook de uitstoot van bijvoorbeeld uitbesteed transport via de weg, rail, scheep- en luchtvaart.

Het kan lastig zijn voor bedrijven om informatie te verzamelen van klanten, leveranciers en zakenpartners. Daarom mogen bedrijven de eerste drie jaar gemiddeldes uit de sector of andere indirecte data gebruiken.

Je moet als rapportageplichtig bedrijf wel uitleggen welke stappen je hebt ondernomen om informatie te krijgen. En hoe je in de toekomst wel aan de juiste gegevens komt.

De Europese Commissie heeft in de ESRS richtlijnen opgenomen voor de rapportage van Scope-3 uitstoot. De Scope-3 emissies mogen ook worden gepresenteerd volgens de ISO 14064-1:2018 norm waarop ISO -14083 is afgestemd. ISO-14083 is de internationale standaard voor de berekening van CO₂-uitstoot. Meer informatie over deze normen, het registreren en berekenen van CO₂-uitstoot vind je op de TLN-pagina Co₂ meten: de toekomst voor de transport- en logistieke sector.

Webinar CSRD

Steeds meer TLN-leden hebben en krijgen vragen over CSRD, de nieuwe wetgeving voor duurzaamheidsrapportages. Soms omdat bedrijven groot genoeg zijn om rechtstreeks aan de regels te moeten voldoen maar vaak ook omdat zij transportopdrachten uitvoeren voor zulke bedrijven. Dan komen de vragen over duurzaamheidsrapportages direct van klanten. Voor grote bedrijven geldt de rapportageplicht al met ingang van volgend jaar. TLN heeft tijdens het webinar uitleg gegeven over deze nieuwe wetgeving. Let op dat het webinar plaatsvond voordat de Europese Commissie haar wijzigingsvoorstellen publiceerde om CSRD te gaan versimpelen.