Ordinaire belastingverhoging zonder duurzaamheidswinst

Nieuwe Europese wetgeving voor de transportsector vanwege de klimaatambities kan uitmonden in een ordinaire belastingverhoging zonder duurzaamheidswinst. Dat gebeurt als de diverse wetsvoorstellen niet goed gecoördineerd tot stand komen. TLN blijft hameren op drie succespijlers: beschikbare techniek, betrouwbare regelgeving en betaalbare producten.

De EU stelt als doel om de CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent te verminderen ten opzichte van 1990. In 2050 dient de Europese samenleving klimaatneutraal te zijn. Afgelopen juli presenteerde de Europese Commissie het pakket voorstellen om deze ambities waar te maken. Het pakket kreeg de naam ‘Fit for 55’ (FF55). Hiermee doet de Commissie een flinke schep bovenop de lopende ambities. Vriend en vijand zijn ervan doordrongen dat enorm veel moet veranderen om in 2050 CO2-neutraal te kunnen werken en leven in Europa. Niet alleen transport, of woningen, maar álles!

Nieuwe wetten

Voor transport en logistiek gaat het om vier wetsvoorstellen:

  1. De EU verplicht lidstaten tot het aanleggen van duurzame laad- en tankinfrastructuur (AFIR).
  2. Het aandeel hernieuwbare brandstoffen moet in de energiemix scherp omhoog naar 40 procent in 2030.
  3. Er komt een nieuw EU-handelssysteem voor CO2-emissies in transport (ETS). Dat stimuleert brandstofleveranciers meer te doen dan de wettelijke minima. Ze zijn verplicht voor hun CO2-uitstoot emissierechten aan te kopen.
  4. Een herziening van de belasting op transportbrandstoffen.

Daarnaast moeten de emissies van nieuwe vrachtauto’s de komende jaren steeds verder omlaag. Zero-emissie en waarschijnlijk een Euro-VII norm gaan hiervoor zorgen.

Gelijk speelveld

Met het ETS komen er verhandelbare emissierechten. Brandstofleveranciers moeten onder een vastgesteld plafond van CO2-uitstoot blijven. Een leverancier die hierboven komt, moet emissierechten kopen. De EU verlaagt ieder jaar het plafond. Per saldo wordt het daardoor interessanter om groene brandstof te leveren. Bovendien geldt het systeem in alle landen van de EU op dezelfde manier. Dat is voor een gelijk speelveld belangrijke winst. Nu houden lidstaten er sinds jaar en dag een ondoorgrondelijke accijnspolitiek op na. Met extreme prijsverschillen tot gevolg. Ook voor die accijnzen heeft de Europese Commissie een nieuw wetsvoorstel in de maak, de Energy Taxation Directive (ETD). Deze hervorming belast fossiele brandstoffen zwaarder en beloont hernieuwbare. De behandeling van de ETD vergt unanieme besluitvorming in de EU. In de afgelopen jaren bleek dat voor dit onderwerp een utopie.

Diesel fors duurder

Het effect van de gezamenlijke maatregelen laat zich raden: diesel wordt de komende jaren fors duurder. Zo wil men de vergroening van brandstoffen, energie en voertuigen stimuleren. Hier is niets op tegen mits het de omslag naar duurzaam transport mogelijk maakt. En het gelijke speelveld in en tussen landen blijft of zelfs verbetert. Voor transport zet de Commissie hoog in op zero-emissietechnologie. Voor transporteurs worden elektriciteit en waterstof erg belangrijk. Waar de technologie nog niet zover is, zal er voorlopig een verschuiving moeten plaatsvinden naar brandstoffen met minder CO2 of zelfs naar volledig hernieuwbare brandstof. Denk aan HVO, bioLNG of synfuels uit wind- en zonne-energie.

Kunnen overstappen

TLN ondersteunt de FF55-voorstellen van de Europese Commissie. Simpelweg omdat het noodzakelijk is dat ook het wegvervoer los komt van fossiele energie. Dit pakket is daarom een belangrijke stap in de goede richting. Maar: ‘iets willen’ en ‘iets mogelijk maken’ kunnen ver uiteen liggen. Wetgeving om de benzine- en dieselprijzen te verhogen, heeft alleen zin wanneer ondernemers daadwerkelijk kunnen overstappen op hernieuwbare energie en de bijbehorende vrachtauto’s. Anders gaat het om belastingverhoging zonder duurzaamheid. Dat risico is aan de orde als de politiek over de verschillende wetsvoorstellen besluit zonder ze in samenhang te beoordelen.

Randvoorwaarden voor succes

Bovendien moeten de maatregelen zo uitwerken dat ondernemers ook in economisch opzicht met volle kracht inzetten op verduurzaming. Het moet logisch zijn dat te doen. Waar de overheid niet kan verplichten, moet ze ondernemers verleiden om een radicale omslag mogelijk te maken. TLN blijft het belang benadrukken van de drie randvoorwaarden voor succes: beschikbare techniek, betrouwbare regelgeving en betaalbare producten. Alleen dan is het voor ondernemers een haalbare opgave. Deze transitie is heel uitdagende topsport. Daar gaan we onherroepelijk voor. Maar het moet wel kúnnen.

Dit artikel is geschreven door Rob Aarse, vakspecialist duurzaamheid bij TLN.

Meer weten?

Contact de expert

Team Sector en Beleid

Adviseurs