Binnen afzienbare tijd tikken we de 18 miljoen Nederlanders aan. Zij hebben allemaal voedsel, kleding en allerhande producten nodig. De logistieke sector groeit, automatiseert en mechaniseert en neemt letterlijk steeds meer ruimte in. Het College van Rijksadviseurs schreef zelfs dat deze ruimtebehoefte nogal eens tot ‘verdozing’ van bedrijventerreinen en verrommeling van het landschap leidt. Het college schreef een rapport met een duidelijk advies: cluster grote warehouses op centrale locaties die goed bereikbaar zijn per weg, spoor en waterweg.  

Terrein van de Floriade
Ook pleitten de rijksadviseurs voor ‘landelijke inpassing’ van de bedrijventerreinen en waar mogelijk voor ‘dubbel ruimtegebruik’, bijvoorbeeld door dubbellaagse warehouses te bouwen. Verder gaven ze het advies om de regie ervan bij samenwerkende gemeenten en provincies te leggen. 

Ruud van Heugten glimlacht. ‘Als je dit advies naast de plannen van Greenport Venlo legt, zijn er veel overeenkomsten. Alleen bedachten wij dit tien jaar geleden.’ Hij gaat terug in de tijd, naar 2012, het jaar waarin het gebied in de oksel van de snelwegen A67 en A73 terrein was van de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade. En naar de tijd waarin provincie Limburg en de gemeenten Venlo, Horst aan de Maas en Peel en Maas een plan wilden ontwikkelen om te voorkomen dat hun regio zou eindigen als krimpregio. Noord-Limburg moest een sterke economie behouden. Daarvoor was ruimte voor werkgelegenheid voor jonge mensen en voor groei en vernieuwing van bedrijven nodig. Naast op landbouwproducten en de maakindustrie lag de focus daarbij op de logistieke sector, die volgens Ruud van Heugten ‘in het DNA van het gebied zit’.  

Structuurvisie
‘Venlo is twee uur rijden vanaf Rotterdam en Antwerpen en grenst aan het Roergebied. De Maas loopt er doorheen en je hebt een goede treinverbinding richting Duitsland.’ Van oudsher heeft Venlo ook een groot logistiek ecosysteem, vervolgt hij. ‘Met transportbedrijven, opslagbedrijven, expediteurs en bedrijven die de sector ondersteunen, van advocaten tot verzekeraars.’ Uiteindelijk kwamen de provincie en de drie gemeenten met een structuurvisie die de basis vormde voor Greenport Venlo, een gebied van 58 vierkante kilometer groot waarin natuur en bedrijventerreinen elkaar afwisselen. 

Ook duurzaamheid werd een van de belangrijke pijlers, vertelt hij, en komt er op allerlei manieren in terug. Zo worden nieuwe bouwkavels alleen verstrekt aan partijen die een bouwplan, bouwvergunning en koop- of huurcontract kunnen overleggen. ’Je wil voorkomen dat kavels jarenlang braakliggen.’ 

Verder is gasloos bouwen de norm en worden alle daken van bedrijfspanden bedekt met zonnepanelen. ‘Greenport Venlo is een van de grootste zonneparken van Nederland zonder dat iemand het ziet. We zitten nu al op ruim 106 hectaren zonnedaken met zo’n 300.000 zonnepanelen.’ Een kwart van de zonne-energie gebruiken de bedrijven zelf en met de rest kunnen de huishoudens van de gemeente Horst en Maas van stroom worden voorzien. ‘In het gebied staan ook acht grote windturbines. Samen leveren die ook groene stroom voor ongeveer 30.000 huishoudens.’ 

Tegelijkertijd is Greenport Venlo ook waterneutraal. ‘Er zijn grote waterpartijen gemaakt voor de opvang van overtollig regenwater en als plek om bluswater vandaan te halen. Maar ook leven er zwanenkoppels en andere watervogels.’  

Aanleg van grondwallen 
Daarnaast wordt er gestreefd naar een ‘neutrale grondbalans’. Teelaarde die vrijkomt bij het bouwrijp maken van kavels wordt gebruikt voor de aanleg van hoge grondwallen. Deze onttrekken de bedrijfspanden en hun vrachtwagens deels aan het zicht van de buitenwereld. Ze zijn bedekt met een mengsel van planten, kruiden en bloemen en trekken veel bijen, insecten en andere dieren aan. ‘Het is ’s zomers een prachtig gezicht als de klaprozen bloeien.’ Bij elke stap in de uitvoering van het structuurplan wordt bekeken of alles in het gebied nog met elkaar in balans is en of het duurzaam is. ‘In het verleden was Greenport Venlo een agrarisch gebied. Er zaten veel boerenbedrijven. Anders dan mensen soms vermoeden, zorgen de bedrijventerreinen die er nu zitten voor minder uitstoot van stikstof dan de agrarische bedrijven.’  

Natuurlijk hou je bewoners die liever naast een wei vol koeien wonen dan een groot bedrijfspand, erkent de directeur. Maar met de aanleg van fiets-, wandel- en ruiterpaden, de komst van een grote golfbaan en de inrichting van natuurgebied Parc Zaarderheiken hoopt Van Heugten dat Greenport Venlo ook voor omwonenden steeds meer een plek wordt om te wonen, werken en recreëren. ‘We proberen zoveel mogelijk met bewoners te overleggen en betrekken hen bijvoorbeeld bij de inrichting van het groen en de aarden wallen rondom de terreinen.’ 

Met trots kijkt hij terug op de afgelopen jaren. ‘We hebben met de kennis van toen veel bereikt. Niet alles gaat van een leien dakje. Zo hebben we in het begin te weinig fietspaden aangelegd omdat we dachten dat iedereen met de auto zou komen. Met de komst van de elektrische fiets is dat veranderd en hebben we veel extra fietspaden aangelegd.’ Er werken inmiddels zo’n 9000 mensen in diverse functies, van orderverzamelaar tot ICT-specialist. ‘In Greenport Venlo zit een mix van uiteenlopende bedrijven, al voeren logistieke bedrijven de boventoon.’ Greenport Venlo heeft een kweekvijver voor jong talent. Op het oude Floriadeterrein staat de Brightland Campus met opleidingen van de Universiteit van Maastricht en hogescholen. ‘De studies en onderzoeken richten zich op gezonde voeding, ‘future farming’, ‘biocirculaire economie’ en ‘supply chainmanagement’. 

Het gebied groeit voorspoedig en is inmiddels voor driekwart gevuld. ‘Er zijn geen plannen om het gebied in de toekomst nog verder uit te breiden’, stelt Ruud van Heugten. Die ruimte ziet hij ook niet. ‘Als het ontwikkelbedrijf met de huidige plannen klaar is kan het worden opgeheven. We verwachten dat dit binnen tien jaar kan.’  

Wat zijn ideaalbeeld is? ‘We hopen een gebied achter te laten waar mensen decennialang een fijne werkplek hebben, waar gebouwen staan die een lange levensduur hebben en de natuur de kans krijgt om met die gebouwen samen te leven. En waar mensen graag heengaan vanwege het groene karakter. Met dat idee zijn we ooit begonnen en naar mijn mening is dat behoorlijk geslaagd.’  

Tekst: Suzanne Docter
Beeld: Greenport Venlo