Plaats van dienst

Inzake de plaats van dienst voor het vervoer gelden twee hoofdregels:

De diensten aan ondernemers worden verricht op de plaats waar de afnemer gevestigd is.
De diensten aan niet-ondernemers worden verricht op de plaats van vertrek of op de plaats waar het vervoer daadwerkelijk plaats vindt.

Ad 1) Diensten aan ondernemers

Deze hoofdregel houdt in dat de transportdiensten die door transportondernemers aan andere ondernemers (de afnemer) worden verricht belastbaar zijn daar waar de afnemer gevestigd is. De vervoerdienst wordt belast in het land waar de afnemer is gevestigd. Dit betekent dat als de afnemer niet in Nederland gevestigd is de plaats van dienst in het land van de afnemer zal liggen. De btw-heffing wordt dan verlegd naar de afnemer. Als de afnemer niet in de EU gevestigd is geldt eveneens dat de dienst belast is daar waar de afnemer gevestigd is.

Voor laden, lossen en met vervoer samenhangende activiteiten is de hoofdregel eveneens van toepassing.

Ad 2) Diensten aan niet-ondernemers

Deze hoofdregel houdt in dat de transportdiensten die door transportondernemers aan particulieren worden verricht voor intracommunautair vervoer belastbaar zijn op de plaats van vertrek en voor binnenlands vervoer belastbaar zijn waar het vervoer daadwerkelijk plaats vindt.

Opgaaf van intracommunautaire prestaties

Diensten die een transportondernemer verricht aan ondernemers die niet in Nederland gevestigd zijn worden belast in het land van de afnemer. De btw-heffing wordt dan verlegd naar de buitenlandse afnemer. Deze buitenlandse afnemer zal de verschuldigde btw in zijn btw-aangifte moeten opnemen. Om controle van de juiste toepassing van de btw-verplichtingen door de afnemer te kunnen doen, moet de Nederlandse transportondernemer bij de Nederlandse Belastingdienst een opgaaf van intracommunautaire prestaties (‘listing’) indienen. De verplichting voor listing geldt alleen als de afnemer in de EU is gevestigd.

Voor diensten die in een andere lidstaat zijn vrijgesteld of waarvoor in die andere lidstaat het nultarief geldt is er geen verplichting tot listing en hoeven deze diensten niet in de opgaaf intracommunautaire prestaties te worden opgenomen.

In de opgaaf intracommunautaire prestaties moet het btw-nummer en het totaal aan vergoedingen per afnemer in een bepaald tijdvak worden opgegeven. Als voor één buitenlandse afnemer meerdere diensten met meerdere vergoedingen in een bepaald tijdvak worden verricht, moet het totaal aan verlegde vergoedingen worden opgegeven. Het tijdvak voor de opgave van diensten is één kalenderkwartaal. Vrijwillig kan gekozen worden voor een kalendermaand.

Voorbeelden ter bepaling welk btw-tarief berekend moet worden

Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen 3 type transportdiensten:

Transportdiensten binnen de grenzen van een lidstaat (binnenlands vervoer).
Transportdiensten waarvan de plaats van vertrek en aankomst in twee verschillende lidstaten van de EU zijn gelegen (intracommunautair goederenvervoer).
Transportdiensten tussen lidstaten en derde landen, ofwel landen buiten de EU (internationaal vervoer).

Ad 1) Binnenlands vervoer

Binnenlands vervoer is het vervoer van goederen waarbij de plaats van vertrek en aankomst in hetzelfde land gelegen zijn. De hoofdregel is van toepassing: het vervoer is belast daar waar de afnemer gevestigd is.

Voorbeelden:

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Eindhoven naar Groningen voor een Nederlandse onderneming. De dienst is belast daar waar de afnemer gevestigd is. De afnemer is in Nederland gevestigd, de dienst is belast met Nederlandse btw.

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Eindhoven naar Groningen voor een Belgische onderneming. De dienst is belast daar waar de afnemer gevestigd is. De afnemer is in België gevestigd, de dienst wordt verlegd naar de Belgische afnemer en de Nederlandse onderneming moet de dienst ‘listen’.

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Brussel naar Antwerpen voor een Nederlandse onderneming. Deze dienst is belast met Nederlandse btw en de Nederlandse onderneming hoeft de dienst niet te ‘listen’.

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Brussel naar Antwerpen voor een Belgische onderneming. De dienst is belast daar waar de afnemer gevestigd is. De afnemer is in België gevestigd, de dienst wordt verlegd naar de Belgische afnemer en de Nederlandse onderneming moet de dienst ‘listen’.

Een Nederlandse transportonderneming (A) besteedt de opdracht voor cabotagevervoer in Duitsland van een Duitse ondernemer (D) uit aan een andere Nederlandse transportnemer (B). In dit geval zijn er twee diensten te onderscheiden: A aan D en B aan A. De plaats van dienst die A aan D verricht is Duitsland, de dienst wordt verlegd naar D en A moet de dienst ‘listen’. De dienst die B aan A verricht vindt plaats in Nederland, B stuurt een factuur met Nederlandse btw aan A.

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst binnen België voor een Nederlandse particulier. Het vervoer wordt belast daar waar het plaatsvindt. De dienst is belast met Belgische btw. De Nederlandse transportonderneming moet zich registreren in België en de btw afdragen. Er is geen verplichting tot ‘listen’, deze verplichting geldt alleen als de afnemer een onderneming is.

Ad 2) Intracommunautair goederenvervoer

Intracommunautair goederenvervoer kan gedefinieerd worden als ‘het verrichten van een transportdienst waarbij de plaats van vertrek en de plaats van aankomst in twee verschillende lidstaten van de EU gelegen zijn’. De hoofdregel is van toepassing: het vervoer is belast daar waar de afnemer gevestigd is.

Voorbeelden:

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Nederland naar Frankrijk voor een Nederlandse onderneming. De dienst is belast met Nederlandse btw. Er is geen verplichting tot ‘listen’ omdat de afnemer in Nederland gevestigd is.

Een Nederlandse transportonderneming verricht in opdracht van een Duitse onderneming een transportdienst van België naar Frankrijk. De btw-heffing wordt verlegd naar de Duitse onderneming en er is een verplichting tot ‘listing’ voor de Nederlandse onderneming.

Een Nederlandse transportonderneming (A) besteedt de transportdienst van België naar Frankrijk in opdracht van een Duitse onderneming (D) uit aan een Poolse transportonderneming (P). In dit geval zijn er twee diensten te onderscheiden: A aan D en P aan A. De plaats van dienst die A aan D verricht is Duitsland, de dienst wordt verlegd naar D en A moet de dienst ‘listen’. De dienst die P aan A verricht vindt plaats in Nederland, P verlegt de btw naar A en P heeft een verplichting tot ‘listen’.

Een Nederlandse transportonderneming verricht het ‘staart-vervoer’ van een rit van Engeland naar Nederland in opdracht van een Engelse opdrachtgever. Per 1 januari 2010 valt ‘kop-staart-vervoer’ niet meer onder intracommunautair vervoer, maar wordt deze dienst gezien als binnenlands vervoer. De heffing kan worden verlegd naar de Engelse opdrachtgever. De Nederlandse onderneming heeft de verplichting tot ‘listen’.

Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Nederland naar België in opdracht van een niet-EU afnemer (bijvoorbeeld een Zwitserse onderneming). Deze dienst is belast in het land van de niet-EU afnemer. Er is geen verplichting tot ‘listen’, omdat de afnemer niet in de EU is gevestigd.

Ad 3) Internationaal vervoer

Internationaal vervoer is het vervoer tussen, naar en van landen buiten de EU (bijvoorbeeld Zwitserland, Noorwegen, Amerika). De hoofdregel is van toepassing: het vervoer is belast daar waar de afnemer gevestigd is. Als de opdrachtgever een Nederlandse afnemer is blijft het 0%-tarief van toepassing. Als de opdrachtgever in een ander EU-land is gevestigd is de dienst belast in het andere EU-land en moet de btw-heffing worden verlegd. Als in het andere EU-land de dienst eveneens is belast met het 0%-tarief dan is er geen verplichting tot ‘listen’.

In de Nederlandse Wet Omzetbelasting geldt bij vervoer van ingevoerde goederen het nultarief tot ‘de eerste plaats van bestemming’ in de EU. Daaronder wordt verstaan de plaats waarheen degene voor wie de goederen zijn bestemd blijkens de gegevens die op het moment van invoer bekend zijn, de goederen wenst te zien overgebracht. Als deze bestemming niet bekend is wordt de eerste plaats van bestemming geacht de plaats te zijn waar de eerste overlading van de goederen in de EU plaatsvindt. Wanneer de btw over het vervoer van ingevoerde goederen tot de eerste plaats van bestemming (binnen de EU) wordt geheven bij invoer, valt het vervoer binnen de EU zelf onder het nultarief/of btw-vrijstelling. Bij uitvoer geldt dit nultarief vanaf de ‘plaats van inlading’ tot de plaats waar de uitvoerformaliteiten worden vervuld. Ook voor vervoer van nog in te voeren goederen (T-1 goederen) geldt het nultarief.

Het nultarief kan van toepassing worden geacht indien uit het douanedocument blijkt dat de kosten van het vervoer naar de plaats van bestemming in de heffing bij invoer is inbegrepen en uit dat document blijkt dat de goederen van buiten de EU afkomstig zijn. Op overeenkomstige wijze wordt het vervoer behandeld dat direct voorafgaat aan de uitvoer van de goederen uit de EU. Op het vervoerdocument moet als afzender staan vermeld een cargadoor, een zeerederij, luchtbevrachter, douane-expediteur of internationale vervoerder. Indien de vervoerder niet de beschikking heeft over het douanedocument kan door hem als bewijsstuk worden gehanteerd een kopie of afschrift daarvan.

Voorbeelden:

Een Nederlandse transportonderneming vervoert een zeecontainer van Rotterdam naar München in opdracht van een Duitse onderneming. De btw-heffing moet worden verlegd naar de Duitse ondernemer. Als in Duitsland deze dienst evenals in Nederland belast is met het 0%-tarief dan is er geen verplichting tot ‘listing’.
Een Nederlandse transportonderneming verricht een transportdienst van Nederland naar Zwitserland in opdracht van een Zwitserse onderneming. Deze dienst is belast in het land van de niet-EU afnemer. Er is geen verplichting tot ‘listen’, omdat de afnemer niet in de EU is gevestigd.

Aangifte

De verschuldigde btw moet op de aangifte worden voldaan. In de meeste gevallen is de ondernemer die de prestatie verricht de btw verschuldigd. Wanneer echter de heffing wordt verlegd naar de afnemer moet ook de afnemer aangifte doen. De afnemer is dan degene die de omzetbelasting dient af te dragen.

Het totaal van de verlegde diensten moet in de aangifte omzetbelasting bij 3b ‘Leveringen naar/diensten in landen binnen de EU’ worden opgegeven. Het totaalbedrag van de opgaaf intracommunautaire prestaties (‘listen’), dus de per tijdvak verlegde vergoedingen per afnemer, moet gelijk zijn aan de aangifte omzetbelasting (3b) over datzelfde tijdvak. Om geen verschil tussen het bedrag van rubriek 3b op de aangifte en het totaalbedrag op de listing te krijgen dient het vervoer tegen het nultarief voor een EU-opdrachtgever niet in rubriek 3b van de aangifte te worden vermeld.

Als de afnemer niet in de EU gevestigd is hoeft de dienst niet te worden aangegeven. Aan het niet-EU land moet gevraagd worden of en hoe aangifte in het niet-EU land moet worden gedaan.

Als een transportdienst wordt uitbesteed aan een buitenlandse transportondernemer is er ook een verplichting tot het doen van aangifte. Deze buitenlandse transportondernemer moet in de eigen lidstaat een opgaaf van intracommunautaire prestaties doen. In de aangifte omzetbelasting moet de Nederlandse transportondernemer de naar hem verlegde diensten opgeven bij 4b ‘Leveringen/diensten uit landen binnen de EU’ (bij een EU-vervoerder). Bij uitbesteding aan een niet-EU vervoerder is dit 4a ‘Leveringen/diensten uit landen buiten de EU’. De voorbelasting (5b) blijft gelijk; hier kan de verschuldigde belasting in aftrek worden gebracht waardoor per saldo geen belasting is verschuldigd.

Controle status afnemer

Ondernemers die diensten verrichten aan andere ondernemers moeten bewijzen dat de afnemer een ondernemer is. Daarvoor dient de ondernemer bij afnemers binnen de EU te beschikken over het btw-identificatienummer van de afnemer. Dit nummer kan geverifieerd worden bij de Nederlandse Belastingdienst of het zogeheten VIES-systeem via de Europese site Vies on-the-Web - European Commission (europa.eu)

Verplichting melding op factuur van verlegging btw

Belangrijk is ook de verplichting om op de factuur melding te maken van de verlegging van de btw naar de afnemer. Vanaf 2013 moet u bij verlegging de tekst “btw verlegd” gebruiken. Wellicht dat de gebruikelijke tekst “reverse charge” in de praktijk geen moeilijkheden oplevert omdat “reverse charge” de Engelse versie is van “btw verlegd”. Formeel is echter alleen “btw verlegd” juist. Teksten als “VAT shifted” zijn vanaf 2013 niet meer van toepassing.

Een uitzondering is wanneer je de dienst verricht voor een niet-EU-opdrachtgever. Je kunt dan een factuur uitreiken die voldoet aan de Nederlandse regels voor facturering.

Deze content is exclusief voor leden van TLN-internationaal