In het Deliveroo-arrest bevestigde de Hoge Raad dat bezorgers van Deliveroo werken op basis van een arbeidsovereenkomst en niet op basis van zelfstandigheid. Dit ondanks het feit dat in hun overeenkomst geen verplichting was opgenomen om het werk persoonlijk uit te voeren en de bezorger zich kon laten vervangen door een andere bezorger. De Hoge Raad oordeelde dat enkel de aanwezigheid van de mogelijkheid van ”vrije vervanging” een dienstbetrekking niet uitsluit. Of sprake is van een arbeidsovereenkomst hangt af van alle omstandigheden. Dit betekent dat er een einde is gekomen aan de modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging.

Tot 1 januari 2024 hebben opdrachtgevers en opdrachtnemers de gelegenheid om hun arbeidsrelatie anders in te richten. Vanaf 1 januari 2024 bieden de modelovereenkomsten ”vrije vervanging” geen zekerheid meer dat de Belastingdienst geen dienstverband aanneemt. Ook als de zzp-er zich door een ander kan laten vervangen, kan er dus nog steeds sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Het vervallen van de zekerheid dat er geen sprake is van een dienstbetrekking geldt alleen voor de modelovereenkomst ”vrije vervanging” en daarop gebaseerde (model)overeenkomsten. De modelovereenkomst Beroepsgoederenvervoer is niet gebaseerd op vrije vervanging en blijft dus gewoon geldig.

Maak je gebruik van een modelovereenkomst die is gebaseerd op vrije vervanging, ga dan aan de slag met het opnieuw beoordelen van de arbeidsrelatie en het zo nodig aanpassen daarvan vóór 1 januari 2024. Indien de Belastingdienst ná 1 januari 2024 vaststelt dat de zzp-er zich weliswaar vrijelijk mocht laten vervangen maar toch werkzaam was op basis van een arbeidsovereenkomst, dan kan dit leiden tot het opleggen van naheffingsaanslagen. Over de eerdere periode, tot januari 2024, waarin gebruik werd gemaakt van een goedgekeurde modelovereenkomst ”vrije vervanging” is dat niet het geval.