Tekst: Stefan Scholten   Beeld: Van der Wal

Hoe komt het dat jullie het zo druk hebben?
Henk van der Wal: “Vooropgesteld het is niet dat je daar iemand over hoort klagen. De goederen zijn nog steeds onverminderd hard nodig en als je van de chauffeurs hoort wat ze onderweg meemaken en hoe dankbaar de mensen zijn als de hulpgoederen gelost worden, dan wil je dat spul zo snel mogelijk die kant op hebben. Maar je hebt gelijk, het is nu even aanpoten.”

“We hebben boven op de al geplande ritten nog een paar verzoeken voor grote zendingen/donaties gekregen. Zo is er een partij medicijnen eerder dan verwacht in Nederland aangekomen en was een van onze vaste opdrachtgevers zo gul om bijna een trailer vol nieuwe plastic vaten en jerrycans, nodig voor de drinkwatervoorziening in de regio Cherson, te doneren. Verder staat er inventaris uit gesloten Nederlandse noodopvanglocaties klaar die naar Nikolaev moeten.”

Wat komt er kijken bij transport naar een land in oorlog?
Henk van der Wal: “We zijn veel tijd en energie kwijt aan het voorbereiden en zelfs dan kent de rit onzekerheden. Voorop staat natuurlijk de veiligheid van de chauffeurs, dus je stuurt er niet zomaar iemand naartoe. Je zoekt goed uit of de actuele situatie op de route en de loslocatie veilig is. Je wilt die wagens zo vol mogelijk die kant op sturen, dus het gaat vaak om deelzendingen met meerdere adressen in het behoorlijk grote Oekraïne. Je moet je ook voorstellen dat er een flinke papierwinkel bij komt kijken en dat je aan beide zijden werkt met vrijwilligers die niet al te goed op de hoogte zijn van douane procedures. En als je dan onderweg bent naar een locatie van pak ‘m beet 2.400 kilometer verderop dan kan er ook nog van alles gebeuren. Alles bij elkaar trek je voor zo’n soort transport je wagen dus rustig twee weken uit de normale operatie.”

Remco, waarom wil je deze transporten rijden?
Remco Kompier: “Sowieso om de mensen te helpen maar ik ben ook altijd internationaal chauffeur geweest. Dit soort afstanden rij je deze dagen eigenlijk niet meer. Zo kan ik dus iets doen voor de mensen daar met iets dat ik leuk vind.”

Heb je geen moment getwijfeld voor je je de eerste keer aanmeldde?
“Geen seconde, toen de vraag kwam heb ik me direct aangemeld.”             

Hoe ziet zo’n rit eruit?
“Eerst een hele dag laden om ieder hoekje in de vrachtwagen te benutten. Dan het papierwerk controleren voor vertrek. Dan gaan we rustig die kant op, meestal kom ik op dag 1 net in Polen aan. Daar pak ik de nachtrust. De dag erna kom ik op de Pools-Oekraïense grens op een verzamelparkeerplaats aan, daar neem ik mijn tweede nachtrust. De ochtend erna meld ik mijn kenteken aan. Eerder is niet handig want het kan dan ook gebeuren dat je 5 minuten later of midden in de nacht groen krijgt en dan kom je met je uren in de problemen. Na het aanmelden komt er een keer groen licht en dan ga je naar het douaneterrein. Vanaf dat moment duurt het 4 tot 8 uur totdat je in Oekraïne je weg kan vervolgen. Als dit vlot is gegaan kan ik al een flink stuk richting Kiev of een ander losadres rijden en dan rijd ik eigenlijk altijd via Lviv.

Hoe zijn de wegen?
“In de steden echt slecht, provinciale wegen gaan wel en snelwegen hebben ze niet in Oekraïne. In het donker rijden is wel gevaarlijk want dan doet iedereen maar wat. Daarnaast is er een avondklok.”

Heb je wel eens luchtalarmen meegemaakt?
“Ja. Ik heb in Kiev een keer 4 uur lang in de ‘bomshelter’ gezeten. Dat was koud en pikkedonker omdat er geen elektriciteit was. En heel zenuwachtig want je kan niemand iets laten weten, verbinding met het internet heb je ook niet. En je weet niet waar je aan toe bent. Twee weken geleden nog een keer op het terrein van de klant in Kiev, daar was ik ’s avonds aangekomen, ging om 3 uur in de nacht het luchtalarm af. Daar was geen schuilkelder in de buurt en dan is het wel echt een rotgevoel dat je moet afwachten tot het ophoudt.”

Hoe gaat dat bij aankomst?
“Meestal kan ik mij via Whatsapp aanmelden als ik er bijna ben. Vanaf vertrek in Nederland heb ik dagelijks contact met ze. Met veel van die jongens heb ik ondertussen ook een goede relatie opgebouwd en als ik aankom staat de koffie dan ook al voor me klaar.”

Want zijn het veel dezelfde losadressen?
“Voor mij eigenlijk alleen maar, dat duurt daardoor zo’n 3 uur. Om daar te komen moet ik een stuk Kiev in, ondertussen heb ik een route die veilig en fijn rijdt, de eerste keren was het wel zoeken. Na het lossen wisselen we souvenirs uit en dan is het terug leeg naar Polen voor een retourlading. In Oekraïne laden is geen optie want die wachttijden terug de grens over zijn gemiddeld acht dagen als je geladen bent. In het begin was het aan de grenzen super slecht georganiseerd en wist je eigenlijk sowieso niet precies hoe lang je moest wachten. Ik heb er wel eens zes dagen gestaan. Maar sinds kort is er een goed werkende app waarop je je kunt aanmelden om Oekraïne uit te rijden (soort boekingssysteem) en kan je redelijk snel de grens over, tenminste als je leeg bent.”

Hoe zijn de reacties van de mensen die je daar spreekt?
“Ze voelen zich een beetje in de steek gelaten want ze moeten de strijd wel alleen voeren. Als ik los bij liefdadigheidsinstellingen merk je dat ze echt blij zijn maar veel van mijn ritten gaan naar een logistieke organisatie die distributie voor het front uitvoert, dus dat gaat wel vriendelijk maar ook zakelijker.”

Voor het goede doel
“Vanaf het begin hebben we gezegd: we willen de transporten zoveel en zo lang als mogelijk kosteloos aanbieden. De gedachte daarachter is dat we liever zien dat een hulporganisatie haar geld echt aan hulp uitgeeft. Maar goed, Kiev ligt op meer dan tweeduizend kilometer en Nikolaev (vlakbij Odessa) zelfs op 2.500 kilometer van onze thuisbasis in Utrecht, dat zijn dus dure transporten” aldus, Henk van der Wal. Hij vervolgt: “We proberen uiteraard kosten te drukken door op de heenweg de vrachten zoveel als mogelijk te groeperen voor een optimale beladingsgraad en voor de terugweg zoekt een van onze collega’s goede opdrachten om maar zo min mogelijk lege kilometers hoeven te rijden én meer geld in het potje te kunnen houden. Op die manier konden de kosten lang gedekt worden.”

Het potje waar hij op duidt bestaat uit gulle financiële donaties die aan het begin van de oorlog zijn gedaan, veelal door leveranciers en opdrachtgevers. Maar de oorlog duurt voort en daarmee ook het dagelijks menselijk leed terwijl dit menselijke drama steeds minder aandacht in de media krijgt. “Financiële donaties zijn zeer welkom want ondertussen is dat potje nagenoeg leeg en de transporten blijven onverminderd nodig!”